Każda osoba może rozporządzić majątkiem na wypadek śmierci. Wskazane rozporządzenie to nic innego jak testament, jakkolwiek testament testamentowi nierówny. Ostatnia wola spadkodawcy może zostać przez niego po prostu spisana, (zawsze w całości własnoręcznie!) lub sporządzona w formie aktu notarialnego przez notariusza. Oczywiście istnieje więcej rodzajów testamentów, niemniej jednak wyżej wymienione formy są zdecydowanie najpowszechniejsze.
O tym czy ktoś pozostawił testament własnoręczny z reguły dowiadujemy się porządkując dokumenty po śmierci bliskiej osoby, niekiedy trafiamy na ten dokument przypadkiem. Z kolei chcąc uzyskać wiedzę dotyczącą istnienia testamentu notarialnego należy udać się do dowolnego notariusza i okazać akt zgonu spadkodawcy.
Kiedy testament jest nieważny?
O nieważności testamentu, niezależnie od jego rodzaju, decyduje kilka przesłanek, a każda z nich mieści w sobie niezliczoną liczbę życiowych sytuacji. Testament jest zawsze nieważny jeśli spadkodawca, sporządzając go pozostawał w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Powyższe oznacza, że ktoś na przykład cierpiał na chorobę, która uniemożliwiała mu właściwy osąd lub był w sytuacji, w której jego wola jako testatora była w jakiś sposób skrępowana.
Następną przesłanką dotyczącą nieważności testamentu jest działanie spadkodawcy pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści. Przykładem błędu może być mylne wyobrażenie spadkodawcy o tym, że osoba, którą uczynił spadkobiercą pomogła mu w chorobie albo wydziedziczenie kogoś o kim spadkodawca myślał, że zachodzą przesłanki do wydziedziczenia, i temu podobne. Ostatnią przesłanką pozostaje groźba, to znaczy, że testament jest nieważny, jeżeli spadkodawca sporządził go pod wpływem groźby.
Do kiedy i kto może wnosić o unieważnienie testamentu?
Testament można unieważnić przed upływem trzech lat od kiedy osoba, która ma w tym interes prawny dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu, ale nie dłużej niż dziesięć lat od otwarcia spadku. Osobą, która ma interes prawny w stwierdzeniu nieważności testamentu jest z reguły inny spadkobierca.
Jak unieważnić testament i jak bronić się przed unieważnieniem testamentu?
Prawo spadkowe przewiduje unieważnienie testamentu wyłącznie przed sądem. W praktyce osoba niezadowolona z powodu znajdującej się w dokumencie woli testatora powinna wyrazić swój wniosek o unieważnienie testamentu w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Nie ma przy tym znaczenia, czy zainicjuje to postępowanie, czy też złoży wniosek po tym, jak postępowanie zostanie wszczęte przez innego spadkobiercę.
Osoba, która jest zainteresowana unieważnieniem testamentu w powyższym postępowaniu dąży do udowodnienia jednej z przesłanek będącej podstawą do anulowania ostatniej woli testatora. W zależności od przesłanki, która stanowi do tego podstawę należy złożyć wnioski dowodowe i przeprowadzić dowody w celu dowiedzenia przed sądem, że testament musi zostać unieważniony. W praktyce trudniej jest udowodnić nieważność testamentu notarialnego, ale nie jest to niemożliwe i wcale nierzadkie.
Spadkobiercy dziedziczącemu z mocy testamentu, tak zwanemu testamentowemu, zależy z kolei na tym, żeby przekonać sąd o tym, że nie zaistniały przesłanki poddające testament w wątpliwość. On również może, a nawet powinien, składać wnioski dowodowe powołujące dowody, które będą świadczyły o tym, że spadkodawca, spisując swoją wolę nie decydował pod wpływem błędu, groźby, był świadomy, i tak dalej.
Nasza Kancelaria Adwokacka w Szczecinie z powodzeniem reprezentuje klientów zarówno zainteresowanych unieważnieniem testamentu, jak i pragnących dowieść jego ważności. Należy pamiętać, że postępowania, w których kwestionowana jest ważność testamentu często są skomplikowane, wymagają opinii biegłych i przeprowadzania wielu dowodów z dokumentów, świadków oraz innych. Wobec powyższego warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika mając na wględzie, że w skład spadku często wchodzą nieruchomości o znacznej wartości
Nieważny testament – Co w zamian?
Prawo spadkowe przewiduje, że w sytuacji stwierdzenia nieważności tego dokumentu spadkobiercy dziedziczą według ustawy. Może się jednak zdarzyć sytuacja, kiedy testator sporządził jeden testament, a następnie drugi, w którym zmienił swoją wolę, a spadkobiercy dowiodą przed sądem nieważności jednego z testamentów. W opisanym przypadku dziedziczenie odbywa się na mocy testamentu ważnego.